FAZLA VE YERSİZ TAHSİL EDİLEN KDVNİN DURUMU VE MUHASEBE KAYITLARI

Merhaba. Bugün KDVnin konusuna giren bir örnek olay hakkında görüşlerimi sizinle paylaşacağım. Öncelikle konunun en kısa özetini ve bir örnek olay paylaşacağım. Daha sonra da yasal dayanakları bu yazıya ekleyeceğim. Bu şekilde yaklaşmamın sebebi; konu ile ilgili araştırma yapan kişilere yardımcı olabilmektir. Hepinizin malumu olduğu üzere; bir konu hakkında detay bilgiye ulaşmanız gerekiyor. Bir sürü mevzuat ayrıntısı içerisinde kayboluyorsunuz. Konu neydi? Neyi arıyordum? Noktasına gelip, tekrar tekrar geri dönüyorsunuz. Ben bu durumu çokça yaşıyorum.

Bu sebepten dolayı öncelikle konu/sorun hakkında konuşalım. Konumuz fazla ve yersiz hesaplanan KDVnin iadesi hakkında. Yani herhangi bir gerekçe ile satıcının Kanunda öngörülenden daha fazla KDV tahsil etmesi, alıcının da Kanunda öngörülenden daha fazla KDV ödemesi. Bu durumda neler yapmalıyız. Bu durum Fazla ödeme yapan firmanın İlgili ayda KDV ödemesinin çıkıp çıkmasına, çıkarsa fazla ödenen KDVden fazla olup olmamasına göre değişmektedir. Ben, ilgili işletmenin ilgili ayda KDV ödediği varsayımı ile açıklamalarımı yapacağım. Sorunumuzun örnek olayı şöyle olsun:

- ABC Otomotiv Şirketi, ….. 14. İcra Müdürlüğünün açtığı ihaleye katılmıştır. İhale sonucu 50.000 TLye bir binek otomobil satın almıştır. İcra Müdürlüğü; (araç ihale ile satıldığından ve binek araç olduğundan) %1 uygulaması gereken KDV’yi %18 olarak uygulamıştır. ABC Otomotiv şirketi ise; 500 TL kdv ödemesi gereken yerde 9.000 TL KDV ödemiştir. İcra Müdürlüğü satış ilanları ve kararları kesin olduğundan bu tutarın değişmesi veya İcra Müdürlüğünce herhangi bir iade söz konusu değildir.  ABC Otomotiv şirketi …. Vergi Mahkemesinde dava açmış, davayı kazanmıştır. Yani fazladan hesaplanan KDV tutarı olan 8.500 TL’yi iade almıştır.

Peki bu durumda neler yapılmalıydı? Bundan sonra ne yapılması gerekir? (ABC şirketimizin ilgili ayda KDV ödediği, KDV devri çıkmadığı varsayımı ile)

1- ABC şirketi, fazla ve yersiz ödediği KDVyi de indirebileceği için dava açmasına gerek yoktu.

A. Normal bir alış gibi (gerekli şerhleri düşerek) kaydını yapabilir. ABC Otomotivin ana faaliyet konusu araç alış satışı olduğundan bu yorumu yapabiliyoruz. Çünkü %18 KDV ile aldığı malı satarken, yine %18 KDV ile satacak.

B. İade alma yolunu tercih ederse Vergi Dairesine başvurması yeterli olacaktır. Her ne kadar iadenin fazla ve yersiz tahsil eden kişi/kurum tarafından yapılması gerekse de; muhatap icra dairesi olduğundan bu biraz zor olacaktır. (Kamu Kurumundan kasıt 5018 sayılı Kanuna ekli cetvelde yer alan kurum ve kuruluşlardır)

2- Aslında bu işin en doğrusu fazla ödenen KDVyi indirmemektir. Yukarıdaki örneğe göre 500 TL 191 hesaba alınırken; fazladan ödenen 8500 TL başka bir hesaba (örn:192 hs) alınmalıydı. Fazla ödenen tutarın iadesi için süreç başlatılmalı; iade alındığında da bu hesabın (örn:192 hs) alacağına kaydederek hesabı kapatmalıydı. Uygulamadaki isminden de anlaşılacağı üzere bu bir “Fazla ve Yersiz Ödenen KDV”dir.

3- Bu KDV tutarını indiremeyecek durumda olsaydı veya %18 KDV ile satamayacak durumda olsaydı 2. madde kaçınılmaz olurdu. En azından genel oranı aşan kısmını bu hesapta takip edecekti. Taa ki iade alınana kadar.

4- Örnek olayda anlatıldığı gibi, Bunlar yapılmadığına göre ABC Otomotiv şirketimizin yapacağı tek bir iş var. O da iade aldığı KDV’yi tekrar ödemektir. Şöyle ki;

A. İade aldığı KDV’yi İndirilecek KDV hesabının alacağına yazarak, o ay tenzil edilen KDV tutarını azaltmalı. Böylece ödeyeceği KDV tutarını iade gelen tutar kadar artırmalıdır.

B. 360 hesabın alacağına yazar; iadeyi aldığı aydaki KDV beyanında da “İlave edilecek KDV” sütununda beyan eder.

Yani her durumda iade aldığı KDVyi öder.  

Bunu sayısal örneklerle daha fazla uzatmak istemiyorum. İsterseniz örneklendirebilirsiniz. Konu KDV iadesi olduğundan, her durumda kar/zarar, ödenen KDV değişmeyecektir. Başta da mevzuata boğulmayalım demiştim ama en azından şunu belirtmeliyim:

KDV Uygulamaları Genel Tebliği 1.1.2. Fazla veya Yersiz Ödenen Verginin İadesi başlığında; “Kural olarak, fazla veya yersiz hesaplanan vergi bulunması durumunda, gerek satıcı gerekse alıcı nezdinde işlemin KDV uygulanmadan önceki hale döndürülmesi esastır” demektedir. Buradaki açıklamalarda aslında bu amaca uygun olarak yazılmıştır.

Yukarıda da belirttiğim gibi; yalın, sonuca odaklı, detayları okuyucunun araştırması adına konuyu kısa tuttum. Sürç-i mevzuat etti isem affola…

DAYANAKLAR:

3065 sayılı KDV Kanununun 8.maddesi 2 fıkrası:

2. (Değişik : 3/6/1986 - 3297/2 md.) Vergiye tabi bir işlem sözkonusu olmadığı veya katma değer vergisini fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda katma değer vergisi gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftirler. Bu husus kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir meblağı gösteren mükellefler için de geçerlidir. (Değişik üçüncü cümle: 29/3/2018-7104/2 md.) Bu gibi sebeplerle fazla veya yersiz hesaplanan ve Hazineye ödenen vergi, Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslara göre işlemi yapan mükellefe iade edilir. (Ek cümle: 29/3/2018-7104/2 md.) Şu kadar ki söz konusu iadenin yapılabilmesi için işlemle ilgili beyanların düzeltilmesi ve fazla veya yersiz hesaplanan verginin satıcı tarafından alıcıya geri verilmesi şarttır.

KDV Uygulama Genel Tebliği

1.1.2. Fazla veya Yersiz Ödenen Verginin İadesi

3065 sayılı Kanunun (8/2)nci maddesi kapsamında fazla veya yersiz ödenen verginin iadesi aşağıdaki esaslara göre gerçekleştirilir.

Kural olarak, fazla veya yersiz hesaplanan vergi bulunması durumunda, gerek satıcı gerekse alıcı nezdinde işlemin KDV uygulanmadan önceki hale döndürülmesi esastır.

Fazla veya yersiz olarak hesaplanan vergi, öncelikle satıcı tarafından alıcıya iade edilecektir. Alıcının indirim hakkı bulunan mükellef olmaması durumunda, satıcının söz konusu fazla veya yersiz KDV tutarını alıcıya ödediğini gösterir bir belge ile vergi dairesine başvurması gerekmektedir. Alıcının indirim hakkı bulunan bir mükellef olması durumunda ise, satıcının fazla veya yersiz KDV tutarını alıcıya ödediğini gösterir belgeye ek olarak, alıcının fazla veya yersiz KDV tutarını indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle düzeltme yaptığının alıcının vergi dairesinden alınacak bir yazıyla tevsiki de istenecektir.

…………………..

84974990-130[8-2014-5]-193 nolu GİB özelgesi

…….. Buna göre; tasfiye işletme müdürlüğünüzün,

- 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlardan olması halinde fazla veya yersiz uygulanan verginin, Tebliğin (I/C-1.1.2.) bölümünün dördüncü paragrafında belirtilen usuller çerçevesinde,

- 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlardan olmaması halinde ise fazla veya yersiz uygulanan verginin, Tebliğin (I/C-1.1.2.) bölümünün üçüncü paragrafında belirtilen usuller çerçevesinde, alıcıya iadesi mümkün bulunmaktadır.

Kaynakça:

3065 Sayılı KDV kanunu

KDV Uygulama Genel Tebliği

84974990-130[8-2014-5]-193 nolu GİB özelgesi